Servo Motor Nedir?
Geri besleme kontrol sistemi düzeni ile mekanizmanın işleyişinde ki hatayı algılayarak denetleyen ve hatayı gideren elektronik bir motor sistemidir. Servo motorların çalışma performansında göstermiş olduğu yüksek verimden ötürü projelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle kararlılık gerektiren ve sapma ihtimalinin düşük olması gereken projeler için servo motor kullanılabilecek ideal elektrik motorları arasında yer almaktadır. Çalışmalar sırasında son kontrol elemanı olarak görev yapan servo motora gerekli komutların verilmesi ve konum ayarlaması yapılması için açısal değerlerden yararlanılır. Endüstriyel uygulamalarda kullanılabilen servo motorların dönme hızını, pozisyon kontrolünü ve devir sayısını kontrol edebilmek için servo motor sürücü kullanılmaktadır. Servo motor sürücü yardımı ile dijital platformdan verilen komutlar yardımıyla servo motorun projedeki çalışma performansı belirlenmektedir.
Çok düşük devirlerde bile kararlı çalışabilen, hız ve moment kontrolü yapan motorlardır. Servo motorlar da step motorlar gibi sürücüye ihtiyaç duyar ve bu sürücüler servo motorlarda tümleşik olarak bulunur. Robot teknolojisinde en çok tercih edilen motor çeşididir.Ayrıca hidrolik ve pnömatik gibi alanlarda da kullanılır. Servo motor içerisinde AC, DC veya Step motorlardan herhangi biri bulunmaktadır.Yükü, konumunda tutabilmek için yeteri kadar tork sağlayabilir.
- Torkları yüksektir.
- Torklarının iki katına kadar çıkan durumlarda kısa süreli de olsa çalışırlar.
- 1-10000 d/d arasındaki devir değerlerinde bile kolayca çalışabilirler.
- Eylemsizlik momentleri düşüktür.
Servo Motorların Çeşitleri Nelerdir?
DC ( doğru akım ) ile çalışanlar, AC (alternatif akım ) ile çalışanlar olarak iki çeşittir, DC motor fırçalı, AC motor ise fırçasız olarak yapılmaktadır. Bunların tamamı elektronik açıdan tasarlanmış olan programlayıcı- sürücü devrelerinin hepsi ile kullanılır. Teknolojinin de desteği ile günümüz şartlarında kullanılmakta olan servo motorlar mikroişlemci- sürücü kontrolü ve dijital yapıya sahiptir. Servo motorların özellikleri içinde;
- Servo motorlarda döndürme ile alakalı olan momentler oldukça yüksek seviyededir.
- Servo motorlar döndürme momentlerinin 2 katına kadar çıkabilecek olan değerler hızlı ve kolay bir şekilde ulaşma imkânına sahiptir.
- Servo motorlardaki devir sayıları 1 ile 10.000 d-d aralığından istenilmekte olan değerlerin herhangi birine kolay bir şekilde ayarlanabilir.
- Dur kalk sayılarında fazlalıklar olabilir, bu sayıların fazlalığı servo motorlar açısından önemli değildir. Olumsuz açıdan etkileşim sağlamaz.
- Hareketleri sıklıkla değişebilir,bu değişim servo motorlar açısından önemli değildir. Olumsuz açıdan etkileşim sağlamaz.
- Atalet momentleri oldukça küçüktür, buna rağmen verilecek olan komutların hepsini kolay şekilde algılar ve uygular.
Servo Motor Nerelerde Kullanılır?
Servo motorlar küçük veya büyük fark etmeksizin birçok uygulamada yaygın olarak kullanılmaktadır. Kontrol gereksiniminin yüksek olduğu projelerde rahatlıkla kullanabileceğiniz servo motorları çalışma sırasında çıkış hareketlerini tam verimlilikle kontrol ederek uygulamaya geçirmektedir.
- Büro makinalarında
- Pompalar
- Klimalar
- Radarlar da
- Torna tezgahlarında (CNC )
- Uzaktan kumandalı oyuncak arabalar
- Robotlarda
- Arabalarda
- Paketleme makinalarında kullanılabilir.
Servo Motorların Çalışma Prensipleri
Herhangi bir sistem içinde servo motorların kontrolü, pozisyon ya da hız ile alakalı olan denetim uygulamalarında, feedback ( geri besleme ) yardımıyla karar verme ünitesine gönderilmekte ve sistemin yapmış olduğu davranışlar ile son kontrollerini yapmaktadır. İç kısmındaki düzenekte step motor kullanılmamış olan kapalı devre sistemlerine de servo motor adı verilir. Bundan kaynaklı olarak hız kontrolü yapılacak olan basit şekilde tasarlanmış olan akım indüksiyon motorlarına da servo motor adı verilir. Normal motorlar ile servo motorlar arasında fark bulunur. Genel anlamda güç sağlamakta olan servo motorlar, geniş açıdan hız ile alakalı olan komutları yerine getirebilecek şekilde tasarlanmıştır. Komutlar pozisyonun birleşmesi, hız ve posizyon olabilmektedir. Servo motorların özellikleri içinde;
- Servo motorlar küçük boyutlarına rağmen oldukça büyük moment elde edilmektedir.
- Servo motorlar hızı ve devir sayıları en düzgün şekilde değiştirilebilir.
- Servo motorlar oldukça geniş hız sınırları içinde kararlı bir düzeyde çalışmaktadır.